Opóźniony rozwój mowy
Zastanawiasz się co to jest i kiedy stwierdza się u dziecka opóźniony rozwój mowy? Chcesz poznać przyczyny opóźnień rozwoju mowy? Zapraszam do przeczytania artykułu!
Co to jest opóźniony rozwój mowy?
Opóźniony rozwój mowy (ORM) jest to niższa sprawność językowa powstała w okresie kształtowania się mowy i jest spowodowana wieloma czynnikami. Inne nazwy opóźnionego rozwoju mowy z jakimi możesz się zetknąć to niemota lub alalia prolongata.
W akademickim podręczniku „Logopedia. Pytania i odpowiedzi” t. 2 znajduje się podstawowe wyjaśnienie tego terminu:
„Opóźnienie rozwoju mowy (ORM) to najogólniejszy termin służący określeniu zjawiska wolniejszego wykształcania się zdolności percepcyjnych lub/i ekspresyjnych danego dziecka w porównaniu z jego rówieśnikami, które powoduje, że dynamika rozwoju tych zdolności jest odmienna od normalnej”.
Kiedy stwierdza się u dziecka opóźniony rozwój mowy?
Jak podają różni autorzy ma to miejsce, gdy:
- określony etap rozwoju mowy dziecka nie pojawił się w czasie powszechnie uznanym za właściwy,
- wydłuża się proces kształtowania i rozwoju mowy,
- występują znaczące różnice między poziomem rozwoju percepcji mowy i rozwojem ekspresji językowej,
- występują istotne różnice w rozwoju poszczególnych podsystemów językowych; różnice w rozwoju poszczególnych aspektów mowy (czyli rozmaite umiejętności językowe takie jak artykulacja, używanie form gramatycznych, posługiwanie się zdaniami, zasób słownika).
Reasumując: Opóźniony rozwój mowy stwierdza się w przypadku, gdy kompetencje językowe dziecka wykształcają się w stopniu niewystarczającym do osiągnięcia efektywnego porozumiewania się lub nie wykształcają się w ogóle. W opóźnionym rozwoju mowy zaburzone mogą być gramatyka wypowiedzi i artykulacja. Dziecko ma także znacznie ograniczony zasób słownictwa.
Dziecko słyszy dobrze, rozumie polecenia słowne. Potrafi wymówić głoski, czasem sylaby, ale złożenie ich w słowo i wypowiedzenie jest już bardzo trudne.
Na co rodzic powinien zwrócić uwagę?
– Późniejsze pojawienie się gaworzenia (norma to 6-9 miesiąc życia).
– Późniejsze pojawienie się zdań prostych i złożonych. Pod koniec 2 roku życia dziecko powinno operować zdaniami prostymi, a pod koniec 3 roku życia – złożonymi.
– Ubóstwo słownika.
– Zniekształcanie fonetycznej budowy wyrazów.
– Zbyt długo utrzymujące się nieprawidłowe struktury gramatyczne.
– Słaba pamięć słuchowa.
– Opóźnienie rozwoju analizy i syntezy słuchowej.
– Trudności w samodzielnym opowiadaniu uwzględniającym kolejność wydarzeń oraz związki przyczynowo-skutkowe.
Klasyfikacje opóźnionego rozwoju mowy
W literaturze znajdziemy różne klasyfikacje ORM.
Uwzględniając rozległość ORM znawca przedmiotu prof. Z. Tarkowski wyróżnia:
– Globalny opóźniony rozwój mowy (obejmujący zarówno mówienie, jak i rozumienie).
– Parcjalny opóźniony rozwój mowy (obejmujący niektóre aspekty mówienia i rozumienia).
Opóźniony rozwój mowy może być:
– Równomierny (gdy wyniki poszczególnych podtestów mieszczą się poniżej przeciętnej)
– Nierównomierny (gdy wyniki poszczególnych podtestów są zarówno powyżej, jak i poniżej przeciętnej).
Tradycyjny podział, powszechny w środowisku medycznym, uwzględnia 2 określenia tego zjawiska:
– Proste opóźnienie rozwoju mowy.
– Opóźnienie rozwoju mowy.
Pojęcia te są stosowane niekonsekwentnie, co utrudnia zrozumienie ich istoty. Dlatego w podręczniku akademickim z zakresu logopedii podejmując próbę uporządkowania problemu przyjęto następujący podział ORM, ze względu na zakłócenia rozwoju bądź zaburzenia rozwoju:
– Zakłócenia rozwoju prowadzą do samoistnego opóźnienia rozwoju mowy (SORM), do którego zalicza się wycinkowe opóźnienie rozwoju mowy, zespół opóźnienia mowy czynnej, opóźnienia rozwoju artykulacji oraz rozwojową niepłynność mowy.
– Zaburzenia rozwoju prowadzą do niesamoistnego opóźnienia rozwoju mowy (NORM), któremu towarzyszą specyficzne zaburzenia rozwojowe, parcjalne zaburzenia rozwojowe (czyli dotyczące większego obszaru czynności) oraz rozległe zaburzenia rozwojowe.
SORM może być uwarunkowany genetycznie bądź środowiskowo i nie towarzyszą mu zaburzenia rozwoju (jest to zakłócenie rozwojowe czyli na przykład niedojrzałość układu nerwowego, opóźnienie procesu mielinizacji włókien nerwowych itp.), natomiast NORM powstaje na skutek zaburzeń rozwojowych o określonej lub trudnej do ustalenia etiologii. W tym przypadku opóźniony rozwój mowy towarzyszy innemu zaburzeniu rozwojowemu, jak zresztą wskazuje nazwa – niesamoistny.
NORM wynika z innych zaburzeń, co oznacza, że dziecko na przykład z uszkodzonym słuchem lub niepełnosprawnością intelektualną może przejawiać opóźniony rozwój mowy i jest on niesamoistny, ponieważ nie istnieje sam tylko z niedosłuchem lub niepełnosprawnością intelektualną.
Objawy w przypadku SORM to początkowo brak rozwoju mowy, a następnie opóźnienie najczęściej ekspresji językowej. Objawy w przypadku NORM to brak rozwoju mowy, zatrzymanie, zahamowanie procesu rozwoju mowy. Regres do wcześniejszych etapów rozwojowych, utrata wykształconych już zdolności percepcyjno-ekspresyjnych. Opóźnienie może dotyczyć zarówno mówienia jak i rozumienia.
SORM ma charakter przejściowy, samoistnie ustępuje najczęściej do 3 roku życia. Nie ma konsekwencji dla dalszego rozwoju.
Zmiany powstałe w wyniku NORM mogą mieć charakter przejściowy lub trwały, szybko ustępujący lub pogłębiający się. NORM może doprowadzić do powstania różnych zaburzeń mowy. Mowa w końcowej fazie rozwojowej zazwyczaj nie osiąga normalnego poziomu, a zaburzeniom mowy zazwyczaj towarzyszą dodatkowe problemy.
Jakie są przyczyny opóźnień rozwoju mowy?
Przyczyny egzogenne:
– brak bodźców do mówienia (rodzic nie otacza dziecka kąpielą słowną),
– nadmiar bodźców słownych (rodzic topi dziecko w kąpieli słownej),
– nieprawidłowe wzorce i postawy językowe dorosłych,
– niewłaściwa reakcja otoczenia na wypowiedzi dziecka.
Przyczyny endogenne :
– wady narządów artykulacyjnych,
– uszkodzenia narządu słuchu,
– uszkodzenia obwodowego narządu mowy,
– krwawienia śródczaszkowe,
– uszkodzenia mięśniowo – nerwowe,
– autyzm dziecięcy.
Podsumowując:
ORM diagnozujemy wtedy, gdy proces rozwoju mowy ulega opóźnieniu we wszystkich jego aspektach bądź w niektórych i przebiega niezgodnie z normą obowiązującą dla danej grupy wiekowej.
Mianem opóźnionego rozwoju mowy określa się zjawisko będące rezultatem indywidualnego tempa rozwoju (dysharmonii rozwoju), a także będące konsekwencją poważnych zaburzeń rozwoju. Ustalenie przyczyn opóźnionego rozwoju mowy pozwala na prawidłową diagnozę i właściwe opracowanie programu terapii.
Jeśli niepokoją Cię jakiekolwiek objawy które widzisz u swojego dziecka, nie powinnaś ich lekceważyć. Idź na konsultację do Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej. Pamiętaj, wizyta u logopedy w poradni jest darmowa i nie potrzebujesz skierowania.
Chcesz pomóc swojemu dziecku i wspierać rozwój jego mowy oraz naukę czytania?
Mam dla Ciebie ćwiczenia ogólnorozwojowe które Ci to ułatwią!
Zobacz moje zeszyty ćwiczeń “Radośnie rosnę i myślę” dzięki którym Twoje dziecko będzie ćwiczyło umiejętność logicznego myślenia, kategoryzacje, analizę i syntezę wzrokową oraz inne umiejętności, tak niezbędne do prawidłowego rozwoju mowy i wdrażające je do nauki czytania i pisania.
Szukasz innowacyjnej formy wspomagania rozwoju mowy dzieci?
Zobacz pomoce z serii „Kreatywne Wspieranie Mowy” – atrakcyjne dla dzieci, dobrane merytorycznie do ich potrzeb, o nowatorskiej i profesjonalnej grafice oraz perfekcyjnej jakości wykonania.
Masz ochotę pobrać darmowe materiały edukacyjne dla dziecka?
Zapisz się na mój bezpłatny* newsletter i pobierz „IDZIEMY NA RYBY!” – darmowy zestaw edukacyjny do zabaw z dzieckiem!
ZAPISUJĘ SIĘ NA NEWSLETTER:
*Zapisując się do newslettera, wyrażasz zgodę na przesyłanie Ci informacji o nowościach, promocjach, produktach i usługach KreatywneWrota.pl Zgodę będziesz mogła w każdej chwili wycofać, a szczegóły związane z przetwarzaniem Twoich danych osobowych znajdziesz w naszej polityce prywatności.
opóźniony rozwój mowy słownik trudnych wyrazów trochę teorii
